در بسیاری از کشورها آجیل جایگاه ویِژه ای در میان وعده ها داشته و به همراه بسیاری از غذاها نیز استفاده می شود، به علاوه مصرف انواع آجیل، دانه ها و مغزهای زیر در گروه آجیل طبقه بندی می شوند:

انواع بادام، بلوط، بادام زمینی ، نارگیل، فندق ، پسته، گردو ، تخم آفتابگردان، بادام هندی

در بین انواع آجیل بعضی از مغز دانه ها معمولاً به صورت تازه مصرف می شوند. در صد رطوبت مغز دانه ها حدود 6-1٪ است و برای نگهداری طولانی مدت باید آنها را خشک کرد.

آجیل منبع عمده چربی است چرا که مغز دانه ها به هنگام رسیدن مقدار زیادی از نشاسته خود را از دست داده و در مقابل به میزان چربی آنها افزوده می شود. ولی به طور کلی میزان چربی در انواع آجیل بسیار متفاوت است.

میزان پروتئین موجود در انواع آجیل بسیار متنوع است ولی به طور کلی آجیل از منابع خوب پروتئین محسوب می شود به عنوان مثال مقدار پروتئین موجود در بلوط و نارگیل حدود 3-2٪ و برای بقیه انواع آجیل حدود 15-18٪ می باشد از بین انواع مغز دانه ها، پسته، بادام زمینی دارای مقادیر بسیار بالایی پروتئین همسان با مواد غذایی مانند گوشت قرمز،گوشت ماهی و پنیر می دانند.

آجیل و انواع مغز دانه ها منبع غنی از ویتامین های گروه B به خصوص اسید فولیک هستند به علاوه آجیل از نظر ویتامین E ( توکوفرول) نیز بسیار غنی است، در بین انواع مغز ها و دانه ها ، بادام ، فندق و تخمه آفتابگردان دارای مقادیر بیشتری ویتامین E هستند.

آجیل و به طور عمده بادام زمینی، منبع خوبی از روی هستند کمبود روی در بدن سیستم ایمنی را ضعیف می سازد و به همین دلیل مصرف آجیل در بیماریهای عفونی مفید است.

مصرف روزانه بادام زمینی گردو و فندق میزان ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.

مصرف بادام باعث کاهش کلسترول خون می گردد، مطالعات نشان داده اند که مصرف روزانه بادام به مدت 3 هفته می تواند میزان LDL-C ( کلسترول بد) را به میزان 10٪ کاهش دهد.

حال آنكه اگر شرایط نگهداری انواع آجیل مناسب نباشد این مواد غذایی دچار کپک زدگی شده و به دنبال فعالیت این کپک ها ماده ای سمی تولید می شود که برای سلامتی انسان بسیار مضر است . عمده ترین سم تولید شده توسط این کپک ها " مایکوتوکسین " است.

" افلاتوکسین " نوعی "مایکوتوکسین" بوده که انواع گوناگونی دارد. خطرناکترین نوع آن "افلاتوکسین B1 " بوده که به طور عمده توسط سه نوع کپک و یا قارچ به نام های " آسپرژیلوس فلاووس ،آسپرژیلوس پارازیتوکوس،آسپرژیلوس نومیوس" تولید می شود.

از بین انواع آجیل، بادام زمینی بیشتر از بقیه به این سم آلوده می گردد، آفلاتوکسین برای کبد بسیار مضر بوده و می تواند منجر به سرطان کبد گردد.

آجیل از آن دسته مواد غذایی است که همه ما عادت کرده ایم که آن را به شکل باز یا به اصطلاح فله ای خریداری کنیم . شاید شما هم مثل خیلی هایی دیگر اصلاً اطلاع نداشته باشد که می شود آجیل را به شکل بسته بندی شده و دارای پروانه بهداشتی تهیه کرد. البته خیلی ها هم این نکته را می دانند اما با این وجود ترجیح می دهند که خرید خود را به شکل فله ای انجام بدهند و برای این کارشان هم دلایل متعددی دارند از جمله این که آجیل باز ارزان تر از انواع بسته بندی شده است، می شود آن را به حداقل میزان دلخواه خریداری کرد، می شود آن را قبل از خرید چشید و امتحان کرد و دیگر هیچ هزینه اضافی هم بابت بسته بندی آن پرداخت نمی شود.

اما واقعیت چیز دیگری است . شرایط نگهداری ، نحوه تهیه و فرآوری میزان و نوع رنگ بکار رفته و بسیاری از عوامل دیگر وجود دارند که در سلامت آجیل نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند. تهیه آجیل بسته بندی شده و دارای پروانه بهداشتی به این معنی است که خریدار می تواند از بابت این جوانب ، آسوده خاطر باشد ومحصولی سالم ومطمئن مصرف کند.

کارشناس اداره نظارت برمواد غذایی استان چهارمحال و بختياري با اشاره به نزديك شدن به ايام نوروز و تهيه آجيل توسط خانواده ها براي پذيرايي از ميهمانان نوروزي افزود: آجیل عید خود را از فروشگاههای معتبر که اجناسی با کیفیت مرغوب و تازه عرضه می کنند، خريداري كنيد.

سيد مهراب حسيني بيان اينكه نگهداری طولانی آجیل،تغییرات شیمیایی را در پی داشته و باعث ایجاد بوی کهنگی با طعم نامطلوب می شود افزود: هنگام خرید آجیل به تازگی آن توجه داشته باشید.آجیل تازه نباید هیچ گونه بوی نامطبوعی مانند بوی نا، بوی ماندگی، بوی تند و بوی ترشیدگی داشته باشد.

وي در خصوص نكات حائز اهميت براي تهيه آجيل سالم اظهار داشت: سعی کنید تا حد امکان آجیل عید خود را از فروشگاههای معتبر که اجناسی با کیفیت مرغوب و تازه عرضه می کنند، بخرید.

وي اذعان داشت: به ظاهر آجیل خوب دقت کنید. وجود حفره یا کپک زدگی از نشانه های کهنگی آجیل است. اگر در میان آجیل، بقایای حشرات مرده یا زنده را دیدید، بدانید که آجیل کهنه و فاسد است.

حسيني گفت: مقداری از آجیل را در مشت خود بریزید و کمی منتظر بمانید، سپس آجیل را خالی کنید و ببینید که آیا روی دست شما رنگ پس داده است یا نه. پس دادن رنگ، نشانه غیر بهداشتی بودن آجیل است.

وي با بيان اينكه: طبق دستور العمل های مقامات بهداشتی، بکار بردن هر نوع رنگ، حتی رنگ های مجاز خوراکی، در تولید آجیل ها ممنوع است. افزود: در تولید و تهیه آجیل های بسته بندی شده و دارای پروانه بهداشتی، از هیچ گونه رنگی استفاده نمی شود .

وي گفت: از خرید و مصرف پسته هایی که پوست بسیار زرد و براق یا مغز قرمز رنگ شده دارند، و آجیل هايي مانند پسته، فندق و پسته شامی ، كه بر روي آن سوراخ هایی مشاهده مي شود خودداری کنید، چرا که علامت آفت زدگی بوده و در داخل سوراخ ها لارو حشرات، به صورت کرم هایی به اندازه دانه برنج وجود دارد.

به گفته وي، آفلاتوکسین یکی از سموم مترشحه از نوعی کپک است که در هنگام برداشت یا فرآوری یا حمل و نقل نامناسب، در پسته یا فندق یا پسته شامی به وجود می آید که بایستی تولید کنندگان و مصرف کنندگان به این موضوع توجه کنید.

كارشناس اداره نظارت بر مواد غذايي استان چهارمحال و بختياري ادامه داد،‌همچنين قنادی ها و کارگاههای تولید کننده گز، سوهان، حلوا شکری، باقلوا و بستنی بایستی برای تامین سلامت مصرف کنندگان نهایت دقت را انجام دهند که از مغز پسته های کهنه، آفت زده و کپک زده که باعث بالا رفتن سموم مترشحه از کپک ها( آفلاتوکسین ) می شودجداً خود داری کنند.